Chùa Nam Nhã,
do lão Thái Nguyễn Giác Duyên lập nên, hồi cuối thế kỷ 19, nổi tiếng
về vẻ đẹp kiến trúc bề thế, vững chãi mà hài hòa với thiên nhiên.
Chùa cũng từng là trụ sở chính của phong trào Đông du (1907 - 1940),
nơi chu cấp cho các học sinh du học và chống lại chính sách ngu dân
của thực dân Pháp.
Ai đã
một lần đến thành phố Cần Thơ (Tây Đô) chắc không thể bỏ qua cơ hội
ghé thăm chùa Nam Nhã, còn gọi là chùa Minh Sư hay Đức Tế Phật Đường,
nằm cách trung tâm thành phố 5 km về phía bắc. Ngôi chùa này nổi
tiếng không chỉ về vẻ đẹp kiến trúc, mà còn bởi lịch sử hình thành và
phát triển của nó gắn liền với phong trào cách mạng của nhân dân và
tinh thần bất khuất của một số sĩ phu, văn thân yêu nước trong thời kỳ
kháng chiến chống thực dân Pháp.
Chùa Nam Nhã thuộc ấp Bình Nhật,
xã Long Tuyền (nay thuộc phường An Thới thành phố Cần Thơ), phía
trước chùa là dòng sông Bình Thủy in hình những bóng cây đại thụ, đối
diện là đình Long Tuyền uy nghi đồ sộ. Phía đông là cồn Sơn ví như
trái châu của suối Rồng (Long Tuyền) và cồn Bình Thủy ví như lưỡi
rồng, nằm giữa dòng sông Hậu cuồn cuộn chảy theo những lớp sóng bạc
đầu.
Chùa được xây
cất trên một khoảnh đất hàng chục mẫu, cổng chùa xây bằng gạch cổ,
lợp ngói ta, vững chãi bề thế. Sân chùa được bao quanh bởi một khu
vườn lớn trải dài ra tận bờ sông Bình Thủy; giữa vườn là hòn non bộ
cao trên 2m được đặt trong một bồn nước trong xanh xây bằng gạch tầu
đỏ sậm, trong vườn trồng nhiều cây tùng, cây trắc và các cây cổ thụ
khác. Đan xen dưới những gốc cây này là những cây kiểng quý giá, tuổi
ngót 100 năm được cắt uốn rất công phu.
Chính
diện là một ngôi nhà lớn 5 gian, xây theo lối vòng cung, mỗi gian
được 4 cột xi-măng chống đỡ với 3 vòm bán nguyệt. Các họa tiết hoa văn
trang trí ở đây đều được tô đắp rất công phu tỉ mỉ làm tăng vẻ mỹ lệ
của gian chính diện. Sau chính điện là một hành lang dài có hai căn
phòng tiếp khách quý. Bên phải và bên trái chùa là 2 dãy nhà lợp ngói
gọi là Đông Lan đường (còn gọi là Cần đạo đường) dùng cho nam giới
và Tây Lan đường (còn gọi là Khôn đạo đường) dùng cho nữ giới ăn thông
với nhà bếp. Sau chùa là cả một vườn cây ăn trái, xanh tốt quanh
năm, mùa nào quả ấy, tiêu biểu cho cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Chùa
chủ trương ăn chay, nhưng không cạo đầu, không mặc nâu sồng, ai mặc
quần áo gì cũng được miễn là trang nghiêm và kín đáo. Chùa chỉ có một
cái chuông để thỉnh báo cho thiện nam tín nữ trước khi lễ. Chùa tập
trung vào tu dưỡng tâm tính con người, lấy sản xuất, tự lực tự cường
để tồn tại và phát triển. Ngày nay, chùa Nam Nhã vẫn duy trì được lối
sống giản dị đó, du khách đến chùa bất kỳ lúc nào cũng thấy một không
khí làm việc tấp nập trong sự yên tĩnh đặc biệt.
2/2/2012
Dzoãn Tiến Đạt